เสน่ห์ของ “คอนเทนต์วิดีโอสั้น” ที่ทำให้ TikTok ครองโลก

ถ้าพูดถึง “โซเชียลมีเดีย” ที่ทรงอิทธิพลที่สุดก่อนโลกจะหยุดชะงักด้วยโควิด-19 ในปี 2019 แม้ในท็อป 5 จะมีโซเชียลมีเดียที่ทรงอิทธิพลระดับโลกอย่าง Facebook, Instagram หรือ Youtube อยู่ด้วย แต่แน่นอนว่ายังไม่มีแพลตฟอร์มอย่าง “TikTok” ขึ้นมาติดอันดับหัวตาราง

แต่ท่ามกลางวิกฤตโรคระบาดที่ผูกติดเราทุกคนเอาไว้ในบ้าน ความนิยมคอนเทนต์ในกลุ่ม “คลิปสั้น” ที่มีความยาวไม่เกิน 2 นาทีก็เพิ่มขึ้นอย่างพรวดพราด และกลายเป็นหนึ่งในโซเชียลมีเดียเมนสตรีมในที่สุด และตอนนั้นเองที่ TikTok ได้กลายเป็นแพลตฟอร์มที่มีความนิยมพุ่งขึ้นอย่างแรงปานความเร็วแสง

Solen Feyissa / Unsplash

โซเชียลมีเดียสัญชาติจีนที่ได้รับความนิยมระดับโลก
TikTok เป็นแอปพลิเคชันโซเชียลมีเดียสัญชาติจีน จากบริษัทไบต์แดนซ์ (ByteDance) ที่เปิดให้บริการตั้งแต่เดือนกันยายน 2016 หรือปัจจุบันเปิดให้บริการมาได้แล้ว 6 ปี โดยเริ่มต้นให้บริการภายใต้ชื่อ “โต่วอิน” ภายในประเทศจีน ก่อนจะเปิดให้บริการนอกจีนในช่วงปี 2016 ตั้งแต่เริ่มต้นเปิดตัว ก็ให้บริการแบ่งปันเนื้อหาในรูปแบบ “วิดีโอสั้น” ในอดีตเริ่มต้นที่ความยาวไม่เกิน 15 วินาทีเท่านั้น แต่ปัจจุบันขยับความยาวของคลิปเรื่อย ๆ ตามความต้องการของผู้ใช้ จนปัจจุบันสามารถลงคลิปยาวได้ถึง 10 นาทีแล้ว

TikTok คือแอปพลิเคชันที่ประสบความสำเร็จในเวลาอันรวดเร็ว เพราะในปีแรกที่เปิดบริการในจีนก็สามารถเพิ่มผู้ใช้อย่างรวดเร็วกว่า 100 ล้านคนและมียอดชมวิดีโอสั้นบนแพลตฟอร์มมากกว่า 1 พันล้านวิดีโอ จนกระทั่งไบต์แดนซ์ตัดสินใจเปิดตัวแอปพลิเคชันวิดีโอสั้นสู่ตลาดโลก ทำให้ปัจจุบัน TikTok มีฐานผู้ใช้งานมากกว่าพันล้านคนและยังคงเติบโตขึ้นเรื่อย ๆ จนทำให้ในเดือนกันยายน 2021 ที่ TikTok ฉลองผู้ใช้งาน 1 พันล้านคนและยอดดาวน์โหลดมากกว่า 656 ล้านครั้ง ทำให้ยอดผู้ใช้งานของ TikTok แซงหน้า Facebook, YouTube, WhatsApp และ Instagram ตอกย้ำความนิยมระดับโลก

ปัจจุบันผู้ใช้ TikTok กลุ่มใหญ่ที่สุดคือ ผู้มีอายุ 10-19 ปีในสัดส่วนกว่า 25% รองลงมาคือกลุ่มอายุ 20-29 ปีในสัดส่วนกว่า 22.4% ตามด้วยกลุ่ม 30-39 ปีที่มีสัดส่วนกว่า 21.7% ส่วนกลุ่ม 40-49 ปีที่มีสัดส่วนกว่า 20.1% และกลุ่ม 50 ปีขึ้นไปที่มีสัดส่วนราว 11% โดยฐานผู้ใช้จำนวนมากที่สุดอยู่ในสหรัฐอเมริกากว่า 131 ล้านคน ตามมาด้วยอินโดนีเซีย 92 ล้านคน และบราซิล 74 ล้านคน

Amanda Vick / Unsplash

ไม่ใช่แค่ TikTok แต่ทุกคนก็อยากสั้น
หลังจากเห็นแนวโน้มความสำเร็จของ TikTok หลายโซเชียลมีเดียแพลตฟอร์มระดับโลกทั้งที่เน้นและไม่ได้เน้นเนื้อหาวิดีโอ จึงหันมาพัฒนาฟีเจอร์ “วิดีโอสั้น” กันมากขึ้น อย่างเช่นเจ้าแห่งแพลตฟอร์มวิดีโอโลก Youtube ก็ได้เปิดตัว “YouTube Shorts” มาตั้งแต่ปลายปี 2020 หรือ “Reels” จาก Instagram คลิปวิดีโอสั้นที่สามารถตัดต่อได้ภายในแอปฯ ซึ่งเพิ่งเปิดตัวในประเทศไทยในปี 2021 จนถึง “Reels” ของ Facebook ที่เปิดให้บริการในไทยในช่วงปี 2565 ที่ผ่านมา

โดยรายงานระบุว่า ในช่วงปลายปี 2565 YouTube Shorts มีผู้ใช้งานทั่วโลกที่ล็อกอินเข้าชมมากกว่า 1.5 พันล้านคนต่อเดือนแล้ว สอดคล้องกับสถิติของการมีส่วนร่วมที่พุ่งสูงขึ้นในแพลตฟอร์ม Instagram เมื่อผู้ใช้แบ่งปัน “Reels” บนแพลตฟอร์ม ที่ปัจจุบันมีผู้ใช้งานเข้าชมมากกว่า 2.35 พันล้านคนต่อเดือนแล้ว สะท้อนความสำเร็จของแพลตฟอร์มและฟีเจอร์วิดีโอสั้นในระดับโลก

คำถามคือ ทำไมแพลตฟอร์ม “วิดีโอสั้น” ใน TikTok ถึงครองใจคนทั่วโลกได้ และนี่ก็คือเสน่ห์ที่บางทีก็คาดไม่ถึง

Shingi Rice / Unsplash

เลื่อน 1 ที “โดปามีน” ก็หลั่ง
หลายคนอาจจะไม่รู้ตัว แต่ “โดปามีน” คือหนึ่งในสารสื่อประสาทที่ทำให้รู้สึกเพลิดเพลินและมีสมาธิ เป็นสารที่ร่างกายสร้างขึ้นและหลั่งออกมาเมื่อเรารู้สึกพึงพอใจหรือมีความสุข

ด้วยรูปแบบของแพลตฟอร์มวิดีโอสั้นที่ออกแบบมาให้ผู้ใช้ “ปัดขึ้น” หรือ “เลื่อนขึ้น” เพื่อให้ได้รับชมคอนเทนต์ต่อไปโดยไม่มีจุดสิ้นสุด และด้วยอัลกอริธึมที่ดีทำให้เราได้เจอกับคอนเทนต์ที่ชอบและใช่อย่างง่าย ๆ ได้เรื่อยๆ ไม่ซ้ำ ไม่จำเจ และไม่มีจุดสิ้นสุด จึงทำให้ผู้ใช้หลั่งสารโดปามีนอย่างต่อเนื่องทุกครั้งที่เลื่อนไปถึงคลิปใหม่

สมาธิสั้นแค่ไหนก็ได้ เพราะคลิปก็สั้นเหมือนกัน
ถึงแม้ว่าแพลตฟอร์มวิดีโอสั้นจะเป็นที่นิยมในหมู่คนหลายช่วงอายุ แต่ปฏิเสธไม่ได้ว่า วิดีโอสั้นเข้าถึงคนอายุน้อยมากกว่าคนในช่วงอายุอื่น และแม้สัดส่วนจะไม่แตกต่างกันมากนัก แต่ผู้ใช้อายุน้อยก็ยังคงมีสัดส่วนมากกว่าผู้ใช้ในช่วงอายุที่มากกว่า แพลตฟอร์มวิดีโอสั้นจึงถูกออกแบบมาให้ดึงความสนใจผู้ใช้ได้ในเวลาอันรวดเร็วและจบอย่างรวดเร็วก่อนที่ผู้ใช้จะเบื่อเสียก่อน ดังนั้น ต่อให้พื้นฐานจะเป็นคนขี้เบื่อแค่ไหน สมาธิสั้นแค่ไหนก็สามารถปรับตัวเข้ากับแพลตฟอร์มวิดีโอสั้นได้อย่างง่ายดาย

Mika Baumeister / Unsplash

อัลกอริธึมมหัศจรรย์ รู้ใจยิ่งกว่าแฟน
แม้ว่าแพลตฟอร์มวิดีโอสั้นแต่ละแบบจะมี “อัลกอริธึม” ไม่เหมือนกัน แต่แพลตฟอร์มที่ทำให้วิดีโอสั้นกลายเป็นเทรนด์ไปทั่วโลกอย่าง “TikTok” นั้นโดดเด่นมากในเรื่องอัลกอริธึม เพราะหน้า For You ของ TikTok จะแสดงวิดีโอตามความสนใจของเรา โดยคำนวณจากบัญชีที่ผู้ใช้ติดตาม บัญชีที่ถูกซ่อนจากการมองเห็น การแสดงความคิดเห็น การกดหัวใจ การแชร์เนื้อหาในแพลตฟอร์มและนอกแพลตฟอร์ม เวลาการดูวิดีโอแต่ละคลิปและแต่ละประเภท ไปจนถึงการตั้งค่าประเทศ ภาษา และหมวดหมู่ที่สนใจตอนเริ่มต้นใช้งาน

นอกจากนั้น ยังช่วยผู้ใช้หลีกเลี่ยงเนื้อหาที่ไม่ชอบหรือไม่สนใจ อย่างเช่นวิดีโอที่ซ้ำกัน วิดีโอที่เคยรับชมไปแล้ว วิดีโอสแปม หรือเนื้อหาที่อาจทำให้ผู้ใช้ไม่พึงพอใจ ที่สำคัญที่สุด อัลกอริธึมของ TikTok ยังแตกต่างจากของ Instagram และ Youtube ตรงที่เน้น “ความหลากหลาย” ของเนื้อหา ผู้ใช้มีโอกาสที่จะได้สำรวจอาณาเขตใหม่ ๆ ของความสนใจ โดยเคล็ดลับความสำเร็จของความหลากหลายของเนื้อหาบน TikTok คือการไม่แนะนำวิดีโอจากยอดชมและความสำเร็จที่เคยเป็น ทำให้ผู้ใช้ใหม่ ๆ สามารถเติบโตบนแพลตฟอร์มได้ง่าย

Obi - @pixel7propix / Unsplash

“ดาวติ๊กต็อก” ใครๆ ก็เป็นได้
แรกเริ่มเจ้าแห่งแพลตฟอร์มวิดีโอสั้นอย่าง TikTok ต้องการให้มี “ผู้สร้าง” หรือ “Creator” มากที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ เพราะไม่ต้องการให้ผู้ใช้หนีออกจากแพลตฟอร์มไปใช้แพลตฟอร์มใหม่ ๆ TikTok จึงต้องการให้ผู้ใช้ประสบความสำเร็จบนแพลตฟอร์ม กลายเป็นผู้สร้างและกลับเข้ามาใช้อยู่เรื่อย ๆ TikTok จึงสนับสนุนผู้สร้างใหม่ ๆ ตลอดเวลา จนกลายเป็นแพลตฟอร์มที่มี “ดาว” เกิดใหม่มากมายและหลากหลายด้าน ไม่ว่าจะเป็นดนตรี การแสดง อาหาร ความงาม แฟชั่น การแพทย์ ไปจนถึงครีเอเตอร์ที่มีเนื้อหาแบบเฉพาะตัวและไม่น่าจะสามารถมีชื่อเสียงขึ้นมาได้ หากใช้แพลตฟอร์มอื่น ๆ ที่ไม่ใช่ TikTok

ง่าย สนุก สร้างสรรค์ และอินเทรนด์
ต่อเนื่องจากเหตุผลที่แล้ว หนึ่งในเสน่ห์ของวิดีโอสั้นที่ทำให้ TikTok ครองใจคนทั่วโลก คือ “ความง่าย” ไม่ว่าจะอัดและตัดภายในแอปพลิเคชัน หรือใช้แอปจากบริษัทเดียวกันอย่าง CapCut ก็ง่ายมาก ๆ แม้จะไม่เคยถ่ายหรือตัดต่อคลิปมาก่อนก็สามารถทำได้ในครั้งแรก อีกอย่างคือ TikTok เป็นแพลตฟอร์มที่สนุกและสร้างสรรค์ เพราะเวลาที่จำกัดทำให้มนุษย์ค้นพบวิธีสร้างสรรค์เนื้อหาใหม่ ๆ

รวมถึง TikTok ยังให้ความสำคัญกับ “เทรนด์” โดยมีเทรนด์ใหม่ ๆ ที่มาพร้อมฟิลเตอร์ เอฟเฟกต์ เสียง และข้อความใหม่ ๆ เสมอ นอกจากนั้น TikTok ยังมีความสามารถในการใช้เพลงที่มีลิขสิทธิ์ โดยแพลตฟอร์มจะมอบค่าลิขสิทธิ์ให้กับศิลปินด้วย ทั้งหมดที่ว่ามา ทำให้ TikTok มีเสน่ห์ที่แตกต่างจากแพลตฟอร์มอื่น ๆ และสร้างปรากฏการณ์ให้กับคอนเทนต์ “วิดีโอสั้น” ได้ในระดับโลก

ที่มา :
บทความ “Why Is TikTok So Popular? (Top 8 Reasons)” โดย Rybecca Quinn จาก www.thecoldwire.com
บทความ “Why Is TikTok So Popular? 10 Reasons for Its Success” โดย Courtney Cooper จาก https://mutesix.com
บทความ “What is TikTok? Why Is It So Popular?” โดย Daniel จาก https://brandastic.com
บทความ “How Douyin became China”s top short-video App in 500 days” โดย Thomas Graziani จาก https://walkthechat.com

เรื่อง : Techa S.