ขอสักคนที่ “พอดี” ให้ “Bandi” หาแฝดทางแฟชั่นให้กับคุณ

หากจะหาสิ่งใดที่เปลี่ยนไวพอ ๆ หรืออาจจะเร็วกว่าใบไม้เปลี่ยนสี ก็คงเป็นเรื่องของ “เทรนด์เสื้อผ้า” และ “แฟชั่น” ที่พลิกไปพลิกมาจนหลายคนตามไม่ทัน ทุกวันนี้อุตสาหกรรมแฟชั่นได้ผลิตเสื้อผ้าเครื่องแต่งกายจำนวนมหาศาลจนอาจเรียกได้ว่า “เกินจำเป็น” เพื่อตอบสนองความต้องการของลูกค้าทั่วโลก ทำให้อุตสาหกรรมนี้ขึ้นชื่อเรื่องความสิ้นเปลืองและการผลิตขยะโดยใช่เหตุมากที่สุดอีกอุตสาหกรรมหนึ่ง

ตู้เสื้อผ้าของกูรูแฟชั่นหลายคนต่างแน่นขนัดไปด้วยเสื้อผ้าคอลเล็กชันหน้าร้อนที่ผ่านมา หน้าหนาวที่แล้ว หรือฤดูใบไม้ร่วงก่อน ๆ ที่อาจหยิบมาใส่ซ้ำบ้าง ไม่ใส่ซ้ำบ้าง หรือบางตัวก็ยังคงเก็บไว้ในกล่องแต่ก็หมดโอกาสเฉิดฉายเพียงเพราะหมดซีซั่น แล้วก็ถึงเวลาสำหรับการกดตะกร้าช้อปปิ้งอีกครั้งเพื่อหาซื้อเสื้อผ้าใหม่ ๆ ที่ตรงกับเทรนด์และเทสต์ของเราวนไปเป็นวัฏจักร

เสื้อผ้าหลายตัวอาจจะกลับมาอยู่ในสายตาเราอีกครั้ง เมื่อถึงคราวที่ต้องทวงคืนพื้นที่ตู้เสื้อผ้าสำหรับน้องใหม่ที่ไฉไลกว่า เสื้อผ้าสภาพดี ๆ บางตัวถูกนำไปต่อยอด บ้างก็ขายมือสอง บ้างก็บริจาค หรือส่งต่อให้คนรอบข้าง แต่ถ้าหากหาใครที่มีสไตล์ตรงกับเราไม่ได้เลย เสื้อผ้าเหล่านั้นก็มักจะจบชีวิตอย่างรวดเร็วในหลุมฝังกลบ โดยที่ยังไม่ทันจะได้ทำหน้าที่ให้คนได้สวมใส่อย่างสมศักดิ์ศรีเลยด้วยซ้ำ เพื่อแก้ปัญหาดังกล่าวและสร้างชุมชนของ “แฟชั่นสีเขียว” ที่แคร์โลกมากกว่าใคร แอปฯ “Bandi” จึงเข้ามาเป็นอีกหนึ่งคำตอบที่สะดวกและดีต่อทุก ๆ ฝ่าย

Becca McHaffie / Unsplash

ออกตามหา “ฝาแฝดทางแฟชั่น”
หากให้เปรียบเทียบง่าย ๆ แอปฯ Bandi ก็เหมือนกับ “แอปหาคู่สำหรับตู้เสื้อผ้า” ที่จะพาให้ผู้ใช้งานได้พบปะกับ “ฝาแฝดทางแฟชั่น” ของเราที่เข้าขากันทั้งสไตล์และไซส์เพื่อทำการแลกเปลี่ยนชุดกันใส่ โดยไม่ต้องเสียเงินซื้อ ทั้งยังอิ่มเอมใจด้วยว่าเราได้ช่วยโลกในการใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า

แนวคิดดังกล่าวเป็นไอเดียของสองพี่น้อง แฟรงกี้และนิโคล เท็คสตัน ที่แลกเสื้อผ้ากันเป็นประจำอยู่แล้ว ด้วยพวกเธอมีไซส์และสไตล์ที่พอดีกัน เช่นเดียวกับสมาชิกคนอื่น ๆ ในครอบครัวเองที่มักแลกเปลี่ยนเสื้อผ้ากัน 

“ฉันกำลังเดินทาง แล้วน้องสาวก็มาเยี่ยมฉัน เราเริ่มแลกเปลี่ยนเสื้อผ้าอย่างที่เราทำมาเสมอ แล้วก็พูดติดตลกว่า ‘คงจะดีนะถ้าทุกคนมีน้องสาวให้แลกของกัน’” แฟรงกี้ว่า ในขณะที่นิโคลก็ตอบกลับทันทีว่า “ใช่! ลองนึกภาพว่ามันเป็นเหมือนแอปฯ Tinder และเราสามารถจับคู่สไตล์กับไซส์ได้” บทสนทนาดังกล่าวทำให้มุมมองของพวกเธอขยายไปมากกว่าพี่น้องที่ชอบแลกชุด สู่ใครก็ได้ที่พร้อมจะแลกเปลี่ยนกัน

หลังจากนั้นหนึ่งเดือน สถานการณ์โรคระบาดก็ทำให้พี่น้องทั้งสองมีเวลาในการเริ่มต้นออกแบบรูปร่างหน้าตาของ Bandi อย่างจริงจังขึ้น ทั้งฟีเจอร์และการแสดงผล จากนั้นจึงเริ่มติดต่อนักพัฒนาเพื่อที่จะวางแผนธุรกิจอย่างจริงจัง กระทั่งช่วงเดือนกันยายน-ตุลาคม ปี 2021 แอปฯ นี้ก็ได้เปิดตัวอย่างเป็นทางการบนระบบ iOS ในสหราชอาณาจักร กลายเป็นฝันที่เป็นจริงของสองพี่น้องที่จะได้ช่วยโลกและสนุกกับการแต่งตัวผ่านการแลกเสื้อผ้ากับคนอื่น ๆ นอกเหนือจากครอบครัว

ทว่าการสร้างชุมชนของการแลกเปลี่ยน เกิดขึ้นก่อนหน้าตัวแอปฯ ประมาณ 7 เดือน ในช่วงเวลาระหว่างที่รอการดำเนินการทุกอย่างให้เข้าที่เข้าทาง สองพี่น้องได้เปิด “กลุ่มปิดในเฟซบุ๊ก” เพื่อพัฒนาแนวคิดนี้กับกลุ่มคนที่สนใจ ซึ่งการเปิดกลุ่มครั้งนี้ก็ได้พิสูจน์ให้เห็นถึงความเป็นไปได้ของแนวคิด พร้อมทั้งยังได้ข้อมูลและช่องโหว่ที่จะสามารถนำมาใช้พัฒนาตัวแอปฯ ได้เพิ่มเติม และกลุ่มดังกล่าวก็ยังมีการเคลื่อนไหวอยู่แม้จะมีการเปิดตัวแอปฯ แล้ว เนื่องจากพวกเขายังคงต้องการที่จะขับเคลื่อนแนวคิดนี้ต่อไป ระหว่างรอตัวแอปฯ พัฒนาและเผยแพร่ผ่านช่องทางของ Android 

Markus Winkler / Unsplash

UX จัดเต็ม เพื่อสร้างประสบการณ์ค้นหาแฝดแฟชั่นที่ดีที่สุด
ขั้นตอนการสมัครและเข้าใช้แอปฯ นี้ก็ง่ายดาย ด้วยความมุ่งหวังว่าการแลกเปลี่ยนเสื้อผ้าจะเป็นเรื่องที่สนุก ไม่ต่างอะไรกับความสุขที่ผู้คนได้จากการช้อปปิ้ง การสมัครเข้าใช้ Bandi จึงง่ายเหมือนกับการสมัครเล่นโซเชียลมีเดียทั่ว ๆ ไป เริ่มจากการสร้างหน้าโปรไฟล์และใส่ข้อมูลเบื้องต้น รวมถึง “ไซส์เสื้อ” จากนั้นก็เริ่มโพสต์เสื้อผ้าที่ต้องการจะแลกเฉกเช่นการโพสต์ Instagram ก่อนที่ตัวแอปฯ จะเฟ้นหาคู่แฝดแฟชั่นของแต่ละคนจากข้อมูลต่าง ๆ เช่น คำอธิบาย ไซส์ ที่อยู่ของยูสเซอร์ และประเภท ก่อนจะนำเสนอให้เห็นในหน้า Explore โดยยูสเซอร์สามารถเลือกได้ว่านี่เป็นคนที่ “ใช่” หรือ “ไม่ใช่” อย่างง่าย ๆ จนเมื่อทั้งคู่แมตช์กันสำเร็จแล้ว ก็จะสามารถส่องดู “ตู้เสื้อผ้า” เพื่อหาชุดที่ถูกใจ 

ผู้แลกทั้งสองสามารถติดต่อสอบถามรายละเอียดต่าง ๆ ผ่านช่องแชตได้โดยตรง และเมื่อตกลงกันเสร็จ ทั้งสองก็สามารถกดปุ่มเพื่อ “แลกเปลี่ยน” ของกันได้ทันที โดยการดำเนินการต่าง ๆ จะไม่มีค่าบริการอื่นใดนอกจากค่าขนส่งที่ระบบจะส่งมาในลักษณะของ QR Code ให้ชำระ เมื่อชำระเงินเสร็จแล้ว ผู้จัดส่งก็เพียงจัดเตรียมวัสดุให้พร้อมและนำส่งที่สาขาบริษัทขนส่งที่กำหนดและรอรับเสื้อตัวใหม่ที่บ้าน หลังการแลกเปลี่ยนครั้งแรกเสร็จสิ้น ห้องแชตก็จะยังคงอยู่ต่อไป เพื่อให้ผู้ใช้สามารถแลกเปลี่ยนเสื้อผ้าของกันและกันไปได้เรื่อย ๆ พร้อมเพิ่มพูนมิตรภาพให้แน่นแฟ้นยิ่งขึ้น 

 พี่น้องเท็คสตันยังใส่ระบบการให้คะแนนลงไปใน Bandi เพื่อให้ยูสเซอร์สามารถ “รีวิว” กันและกันประกอบการตัดสินใจได้ ทั้งยังมีมาตรการที่เด็ดขาด เช่น หากพบว่ามีการแลกเปลี่ยนสินค้าปลอมหรือใช้แอปฯ ในทางที่ผิด ก็จะดำเนินการลบยูสเซอร์นั้นออกทันที ส่วนใครที่กังวลว่าเสื้อผ้าในแอปฯจะมีแต่แบบเก่า ๆ เกินจะทำใจแลก ก็หายห่วงได้เลย เพราะจากแนวโน้มที่เห็น เสื้อผ้าส่วนใหญ่บนแอปฯ มักจะเป็นสินค้าแฟชั่นที่ใช้งานได้จริง เพียงแต่เจ้าของเดิมแทบไม่ได้ใส่มัน กระนั้นหากเสื้อผ้าไม่ได้อยู่ในสภาพเหมือนใหม่ ตัวแอปฯ ก็มีนโยบายเกี่ยวกับความซื่อสัตย์ที่ขอให้เจ้าของเดิมแสดงจุดที่ชำรุดเสียหายอย่างบริสุทธิ์ใจไว้ด้วย

เมื่อถามถึงกลุ่มเป้าหมายของผู้ใช้บริการแอปฯ นี้ แฟรงกี้กล่าวว่า “ตอนนี้ เราเจาะจงที่สหราชอาณาจักร แต่ความตั้งใจของเราคือมุ่งไปทั่วทั้งยุโรป สหรัฐอเมริกา และออสเตรเลีย... เป้าหมายของเราคือเจนซี (Gen Z) และมิลเลนเนียลที่เป็นเพศหญิง อายุตั้งแต่ 20-35 ปี” ถึงอย่างนั้นก็ยังพบคนวัยอื่น ๆ ทั้งเด็กและโตกว่าช่วงอายุนี้อยู่บ้าง รวมไปถึงมีผู้ชายที่เข้าร่วมขบวนการแฟชั่นรักษ์โลกนี้ด้วยเช่นเดียวกัน โดยข้อมูล ณ ต้นปี 2022 พบว่า มีผู้เข้าใช้บริการแอปฯ Bandi เกิน 1,000 คนแล้ว

กลุ่มผู้บริโภคนี้สอดคล้องไปกับงานวิจัยความยั่งยืนของ YPulse ที่สำรวจเจนซีและมิลเลนเนียลชาวอเมริกัน และแสดงให้เห็นว่า คนทั้งสองรุ่นนี้มีความตระหนักในเรื่องของผลกระทบจากแฟชั่นต่อสิ่งแวดล้อม ทั้งยังมองว่าปัญหาภาวะโลกรวนคือหนึ่งในปัญหาที่ใหญ่ที่สุดที่รุ่นของพวกเขาต้องเผชิญ ส่งผลถึงพฤติกรรมการบริโภคที่เปลี่ยนแปลงไป พวกเขาคำนึงถึงสิ่งแวดล้อมมากขึ้น และทำให้แบรนด์ต่าง ๆ เริ่มผลิตสินค้าตามเทรนด์นี้มากขึ้นอย่างคอลเล็กชันอัพไซเคิล เป็นต้น งานวิจัยด้านแฟชั่นและสไตล์ของ YPulse ที่สำรวจผู้คนในยุโรปตะวันตก อายุตั้งแต่ 13-39 ปียังพบว่า คนหนุ่มสาวกว่า 64% กล่าวว่าพวกเขาพยายามอดหนุนแบรนด์ที่ยั่งยืน และเสื้อผ้ามือสองก็กำลังเป็นเทรนด์ที่พวกเขาสนใจ การเกิดขึ้นของ Bandi จึงตอบโจทย์ดังกล่าวอย่างไม่ต้องสงสัย หนำซ้ำยังมีกระแสเรียกร้องจากประเทศอื่น ๆ เช่น สวีเดน หรืออิตาลี ให้รีบขยายบริการแอปฯ ในประเทศพวกเขาเร็ว ๆ 

อีกเหตุผลหนึ่งที่ทำให้ Bandi เป็นที่นิยมและแตกต่างจากแอปฯ อื่น ๆ อาจจะเป็นอัตราค่าบริการที่ปราศจากการจ่ายเงินค่าส่วนต่าง การเข้าใช้แอปฯ หรือค่าธรรมเนียมใด ๆ เว้นแต่ค่าขนส่งเท่านั้น ซึ่งเป็นการตอบโจทย์ให้กับนักเรียน นักศึกษาในวัยนี้ที่ไม่ได้ต้องการใช้เงินเพิ่มเติมในการซื้อเสื้อผ้าตัวใหม่ ผู้ใช้บริการหลายคนให้ความเห็นไปในเชิงบวก เช่น “ฉันรัก Bandi จริง ๆ! ฉันรักมันเพราะมันยั่งยืน มันไม่แพงขนาดนั้น และคุณสามารถหาคนที่มีสไตล์คล้ายกับคุณได้” และ “มีชุมชนที่ยอดเยี่ยมอยู่เบื้องหลัง Bandi คุณจะได้ช้อปและเชื่อมต่อกับคนอื่น ๆ ที่ต้องการเฉลิมฉลองแฟชั่นแห่งความยั่งยืน”

Oleg Ivanov / Unsplash+

เพื่อความยั่งยืนที่ครอบคลุมทั้งระบบ
นอกจากการแก้ปัญหาสภาพแวดล้อมด้วยการใช้เสื้อผ้าอย่างคุ้มค่าแล้ว Bandi ยังคำนึงถึงกระบวนการอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องด้วย แนวคิดการรักษ์โลกที่เชื่อมกับกระบวนการขนส่ง ก่อให้เกิดถุงใส่พัสดุ “Bandi Bag” ที่เข้ามาช่วยแก้ปัญหาเรื่องบรรจุภัณฑ์พลาสติกใช้แล้วทิ้งจากการจัดส่ง ทั้งยังช่วยประหยัดเงินของเราจากการซื้อหีบห่อบรรจุของเช่นกัน กระเป๋าที่ทนทานใบนี้รองรับการแลกเปลี่ยนเสื้อผ้ากว่า 200 ครั้ง ทั้งยังทำมาจากวัสดุรีไซเคิล เช่น ไวนิล ผ้าใบ จึงช่วยลดคาร์บอนไดออกไซด์ได้มากถึง 42% ลดการใช้น้ำได้ 9% น้ำมัน 100% และสบายใจได้เลยว่า จะไม่มีพลาสติกที่ถูกทิ้งลงทะเลแน่นอน ทั้งนี้นอกจากจะใช้เป็นถุงใส่พัสดุแล้ว Bandi Bag ยังสามารถใช้เป็นกระเป๋าโท้ทเมื่อกลับด้านได้ด้วย 

กระเป๋า Bandi Bag วางจำหน่ายอยู่ในหน้าตั้งค่าของแอปฯ และหลังจากชำระเงินสมบูรณ์แล้ว สัญลักษณ์กระเป๋าสีเขียวจะปรากฏขึ้นบนหน้าโปรไฟล์เพื่อให้ผู้ใช้อีกคนที่มีกระเป๋าเหมือนกันรับรู้ได้ว่าสามารถแลกเปลี่ยนกระเป๋านี้กับใครได้บ้าง ทำให้ทุกการแลกเปลี่ยนเสื้อผ้าเป็นการแลกเปลี่ยนกระเป๋ากันไปในตัว และเมื่อกระเป๋าหมดอายุการใช้งานแล้ว ผู้ใช้ก็สามารถติดต่อกับเจ้าหน้าที่เพื่อส่งซ่อมหรือรีไซเคิลกระเป๋าที่นับว่าเป็นการใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่าจริง ๆ 

นอกจากนี้ Bandi ยังถ่ายทอดความรู้เกี่ยวกับ “Fast Fashion” ที่สร้างผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม รวมไปถึงเรื่องของพฤติกรรมผู้บริโภคที่ส่งเสริมความยั่งยืนให้กับผู้คนในแอปฯ ผ่านบทความให้ความรู้แสนสนุกแบบไม่ยัดเยียดที่จะอัปเดตเดือนละสองครั้ง ทำให้ชุมชนของชาว Bandi เติบโตด้วยความยั่งยืนทั้งในด้านทฤษฎีและการปฏิบัติจริง

Max Lakutin / Unsplash

ก้าวต่อไปของสาวกแฟชั่นสายเขียว
เมื่อถามถึงก้าวต่อไปของ Bandi สองพี่น้องก็ให้ความเห็นว่า พวกเขากำลังดำเนินการนำแอปฯ เข้าสู่ระบบปฏิบัติการ Android เพื่อขยายฐานผู้ใช้ และต้องการที่จะเปิดให้บริการในภูมิภาคอื่น ๆ เช่น ยุโรปและสหรัฐอเมริกา ทั้งยังเห็นช่องทางการแสดงออกซึ่งตัวตนใหม่ ๆ ผ่านทาง Instagram และ TikTok เช่นกัน 

ในขณะที่ตัวแอปฯ เองก็มีกิจกรรมหลากหลายตามวาระโอกาสให้คนในชุมชนได้ใช้งานสนุกสนานและเชื่อมต่อกันอย่างแน่นแฟ้นมากขึ้น ยกตัวอย่างเช่น แคมเปญ “The Great Christmas Jumper Swap” ที่ชวนทุกคนมาแลกเสื้อจัมเปอร์คริสต์มาสกันแทนการซื้อตัวใหม่ หรือ “No New 2023” ที่เชิญชวนเพื่อน ๆ ให้แลกเสื้อผ้ากันแทนการซื้อเสื้อผ้าใหม่ตลอดปี โดยแคมเปญดังกล่าวนับเป็นการต่อยอด “No New 2022” ที่ประสบความสำเร็จมาแล้วครั้งหนึ่ง

การเติบโตของแอปฯ Bandi คือเครื่องยืนยันให้เห็นว่า ผู้คนกำลังตระหนักรู้ถึงปัญหา และพร้อมที่จะลด ละ เลิกพฤติกรรมที่ส่งผลกระทบด้านลบต่อโลกใบนี้ เพียงแค่มีสื่อกลางที่ช่วยให้การดำเนินการเป็นไปอย่างง่ายดายขึ้น และ “Bandi” ก็คือ “คำตอบ” นั้น

ที่มา : บทความ “This Tinder-Meets-Fashion App Is Helping Combat Clothing Waste in The U.K.” จาก ypulse.com 
บทความ “How swapping app Bandi makes you find your clothes twin” โดย Sabine Sommer จาก the-spin-off.com
บทความ “This Sister Duo’s Secondhand App Helps Shoppers Find Their Clothes Swap Twin” โดย Sally Ho จาก greenqueen.com.hk 
บทความ “Clothes swap initiative 'No New' by Bandi enters its second year” โดย Simone Preuss จาก fashionunited.com 
เว็บไซต์ bandiapp.co.uk

เรื่อง : บุษกร บุษปธำรง